Spotkałam się z wieloma osobami, które męczy uciążliwy katar infekcyjny albo alergiczny nieżyt nosa (często całoroczny). Można powiedzieć, że pacjenci powinni być ekspertami od tego, jak należy czyścić i zakraplać nos, żeby zabiegi te były jak najbardziej skuteczne. Nic bardziej mylnego. Często, kiedy robimy coś po raz tysięczny, wpadamy w rutynę i w konsekwencji zaczynamy robić coś niedokładnie. Jamy nosa wysłane są błoną śluzową, która do prawidłowego działania wymaga stałego nawilżania i oczyszczania. Podanie leków do nieoczyszczonego prawidłowo nosa wiąże się z tym, że lek nie dotrze do błony śluzowej i substancja czynna leku nie zadziała. I dlatego nie mówmy, że leki są do niczego i nie działają. Może podajemy je w nieprawidłowy sposób i nie mają szansy zadziałać. Substancja czynna leku podana na zaśluzowaną powierzchnię błony nieprawidłowo oczyszczonego nosa po prostu nie zadziała.
Przedstawiam Wam zatem metody prawidłowego oczyszczania nosa, żebyście zweryfikowali swoje nawyki i dbali o siebie lepiej jak najlepiej:
1. Aplikowanie do jamy nosa roztworów wody morskiej w postaci sprayu
Jest to najprostsza i najmniej skuteczna metoda oczyszczania nosa. Rozpylona woda morska ma mały zasięg i nie dociera do górnej i tylnej części jamy nosowej. Efekt nawilżenia przedniego odcinka przedniego odcinka jamy nosa jest przejściowy. Skuteczne oczyszczenie pozostałych części nosa i zatok jest po prostu niemożliwe..
2. Zakraplanie do nosa roztworu soli fizjologicznej z ampułki
Ta metoda jest także łatwa w stosowaniu i jest bardziej skuteczna od aplikowania do jamy nosowej wody morskiej w sprayu. Ale żeby oczyszczenie było skuteczne należy zachować odpowiednią pozycję głowy w trakcie aplikacji soli fizjologicznej. Metodę tą poleca się szczególnie dla młodszych dzieci (do 3-4 roku życia). Dziecko powinno leżeć na plecach z głową odchyloną poza brzeg łóżka, koniecznie podtrzymywaną przez rodzica. Sól fizjologiczną należy podać po 4-5 ml do jednej i drugiej dziurki nosa. Po około trzydziestu sekundach dziecko siada i wydmuchuje nos lub rodzic odsysa wydzielinę z obu stron nosa dziecka.
3. Płukanie jam nosa
Płukanie jam nosa jest najbardziej skuteczną metodą dla dorosłych i dzieci od 4 roku życia. Na polskim rynku są zestawy do płukania nosa i zatok m.in. Fixsin firmy Solinea oraz Sinus Rinse firmy NeilMed. Zestawy składają się z butelki oraz saszetek z proszkiem. Pacjent pochyla się nad umywalką i przystawia korek napełnionej butelki (ciepła przegotowana woda + zawartość saszetki) szczelnie do jednego otworu nosa. Następnie ściska butelkę jedną ręką, tak aby zawarty w niej roztwór wypłukał jedną jamę nosa i wypłynął stroną przeciwną. Pamiętamy o tym, że w trakcie płukania musimy mieć otwartą buzię. Kolejno płukanie powtarza się dla drugiej strony nosa.
Zapytajcie swojego lekarza laryngologa lub alergologa, czy istnieją jakieś przeciwskazania do stosowania którejś z tych metod. Lekarz pomoże Wam wybrać odpowiednią metodę. Szczególnie płukanie jam nosa może być niewskazane w niektórych przypadkach, dlatego nie zapomnijcie skonsultować się w tej sprawie z lekarzem.
Kolejną kwestią wymagającą omówienia jest prawidłowe aplikowanie kropli do nosa, co przy alergicznym nieżycie nosa jest niezwykle ważne. Naszym celem jest takie zaaplikowanie kropli do nosa, żeby substancja czynna leku faktycznie trafiła tam, gdzie powinna. Są różne pozycje, które można przyjąć, żeby dobrze zakropić nos. Oto powtórka dla nas wszystkich:
1. Pozycja według Myginda – osoba przyjmująca lek powinna położyć się płasko na plecach i odchylić głowę do tyłu. Pozycja ta jest odpowiednia do aplikacji leku w postaci kropli;
2. Pozycja według Ragana – chory powinien położyć się na boku z głową umieszczoną nieco niżej niż reszta ciała (okolica skroniowa powinna znajdować się na poziomie stawu barkowego).
Głowę należy lekko skręcić, a nos skierować w kierunku wyżej położonego ramienia. Pozycja ta jest przeznaczona do podawania leków w kroplach lub w aerozolu;
3. Pozycja stojąca – głowę należy odchylić do tyłu, najdalej jak to jest możliwe.
Jeszcze jedna praktyczna uwaga – jak należy aplikować lek w jednej z wybranych pozycji. Końcówka aplikatora powinna być umieszczona płytko w obrębie nosa i skierowana na boczną (zewnętrzną) ścianę jamy nosowej. To bardzo ważne, nie zapomnijcie tak ustawić pojemnika z kroplami, żeby był skierowany pod kątem do oka po tej samej stronie. Jeżeli mamy krople w aerozolu to pojemnik ustawiamy zawsze w pozycji pionowej.
Jak widzicie, to wszystko nie jest bardzo skomplikowane. Mam nadzieję, że to krótkie przypomnienie wpłynie na poprawę jakości waszego dbania o siebie i tym samym zwiększy skuteczność walki z alergicznym nieżytem nosa, a tego z całego serca życzę.
Justyna Mroczek-Żal
Prezes Fundacji