Diagnozowanie astmy odbywa się na podstawie trzech podstawowych elementów: historii medycznej, badania fizykalnego i wyników testów oddechowych.
Lekarz pierwszego kontaktu zleci wykonanie testów i – jeżeli masz astmę – określi poziom jej ostrości jako sporadyczny, łagodny, umiarkowany lub ostry.
HISTORIA MEDYCZNA
Szczegółowa rodzinna historia astmy i alergii może pomóc lekarzowi dokładnie zdiagnozować astmę. Twoja historia alergii jest także istotna, ponieważ wiele z nich związanych jest z astmą.
Informacje na temat symptomów astmy są również bardzo przydatne. Bądź przygotowany na dokładne przedstawienie lekarzowi, kiedy i jak często one się zdarzają i jakie czynniki wydają się je intensyfikować i pogarszać. Najczęściej spotykane objawy i oznaki to:
- świszczący oddech
- kaszel
- trudności z oddychaniem
- ucisk w klatce piersiowej
- pogorszenie się objawów w nocy
- pogorszenie się objawów z powodu zimna lub napływu zimnego powietrza
- wystąpienie objawów w trakcie ćwiczeń fizycznych
- wystąpienie objawów przy pojawieniu się alergenów.
Rozsądnym jest także odnotowywanie pogorszenia się stanu zdrowia, które towarzyszy astmie, np. katar, infekcja zatok, refluks, stres psychiczny i bezdech w czasie snu.
Często trudno jest zdiagnozować małe dzieci, u których mogą się pojawić pierwsze objawy astmy przed 5 rokiem życia. Objawy te mogą być często mylone z objawami innych chorób wieku dziecięcego, ale u dzieci, u których pojawiają się epizody sapania w niskich temperaturach oraz infekcje dróg oddechowych prawdopodobne jest rozwinięcie się astmy po ukończeniu 6 roku życia.
BADANIE FIZYCZNE
Badanie fizyczne będzie na ogół skoncentrowane na górnych drogach oddechowych, klatce piersiowej i skórze. Lekarz przy użyciu stetoskopu będzie starał się wykryć objawy astmy w płucach, gdy badany oddycha. Ostry świst przy wydechu – lub sapanie – jest podstawową oznaką zarówno niesprawnych dróg oddechowych, jak i astmy.
Lekarz sprawdzi także przyczyny kataru, zatkanych przewodów nosowych i obecność polipów w nosie. Skóra zostanie przebadana pod kątem obecności egzemy i pokrzywki, które „powiązane” są z astmą.
Astmatycy nie zawsze mają objawy fizyczne choroby i jest całkiem prawdopodobne i możliwe, że w czasie badania lekarz nie stwierdzi żadnych schorzeń fizycznych.
TESTY NA ASTMĘ
Badanie funkcjonowania i stanu płuc jest trzecim elementem w diagnozowaniu astmy. W celu zmierzenia jak wiele powietrza wdychasz i wydychasz oraz jak szybko możesz powietrze wydalić lekarz zaleca przeprowadzenie spirometrii.
Spirometria to badanie nieinwazyjne, w czasie którego musisz wziąć głęboki wdech i mocno wydmuchać nabrane powietrze do pojemnika połączonego z urządzeniem zwanym spirometrem. Następnie spirometr pokazuje dwa podstawowe wskaźniki:
- Forced vital capacity (FVC) – maksymalna ilość powietrza, jaką możesz wdychać i wydychać
- Forced expiratory volume (FEV-1) – maksymalna ilość powietrza, jaką możesz wydalić w ciągu sekundy, czyli tzw. pomiar natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej.
W Polsce ważnym przy diagnozowaniu chorób układu oddechowego wskaźnikiem jest Szczytowy przepływ wydechowy (ang. peak expiratory flow, PEF) – określający maksymalny przepływ powietrza przez drogi oddechowe podczas maksymalnie natężonego wydechu, wyrażany w l/min.
Wyniki te są porównywane ze standardami wyznaczonymi dla grupy wiekowej pacjenta; wskaźniki niższe od standardowych mogą wskazywać na niesprawność dróg oddechowych.
Na ogół lekarz ordynuje lek rozszerzający oskrzela, aby poszerzyć drogę przepływu powietrza, zanim przeprowadzi ponowny test ze spirometrem. Jeżeli wyniki poprawią się po zastosowaniu leku, prawdopodobieństwo zdiagnozowania astmy jest większe.
Trudno jest przeprowadzić spirometrię u dzieci poniżej 5 roku życia i dlatego diagnoza na ogół opiera się na objawach, historii medycznej i innych elementach badania fizycznego. Na ogół lekarze przepisują takim dzieciom leki na astmę na 4 do 6 tygodni, aby sprawdzić ich reakcję.
INNE TESTY
Tzw. „Challenge Test” (lub test pobudzający oskrzela) ma miejsce wtedy, gdy lekarz aplikuje substancję zaciskającą drogi oddechowe (lub coś tak prostego jak zimne powietrze), aby rozmyślnie sprowokować zaciśnięcie dróg oddechowych i objawy astmy. Podobnie, test prowokujący jest stosowany w przypadku astmy związanej z ćwiczeniami fizycznymi, tzn. będą to intensywne ćwiczenia powodujące wystąpienie objawów. Następnie stosuje się spirometrię i jeżeli wyniki są nadal normalne, diagnoza niekorzystna dla pacjenta jest mało prawdopodobna.
Lekarze stosują testy na alergie, aby zidentyfikować substancje, które mogą powodować astmę lub ją nasilać. Testów tych nie można stosować w diagnozowaniu astmy, ale można je stosować, aby zrozumieć charakter objawów tej choroby.
Lekarze mogą również stosować testy w diagnozowaniu innych schorzeń o podobnych objawach, takich jak: refluks, zgaga, katar sienny, choroba zatok, bezdech w czasie snu, chroniczny nieżyt płuc (COPD – chronic obstructive pulmonary disease), nowotwór dróg oddechowych, nieżyt dróg oddechowych, zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, zator płucny (pulmonary embolism), przekrwienny atak serca, nieżyt strun głosowych oraz wirusowy nieżyt dolnych dróg oddechowych.
Badania zlecane dla takich schorzeń to: rentgen klatki piersiowej, EKG, kompletna analiza krwi, tomografia komputerowa (CT) płuc, gastroskopia w przypadku refluksu, analiza plwociny.
Obecnie bada się nowy test stosujący wydychany tlenek azotu, ponieważ lekarze nadal poszukują testu, który byłby bardziej dokładny niż spirometria. Wyższe poziomy tlenku azotu są kojarzone z wyższym poziomem zaawansowania astmy. Przeszkodą są wysokie koszty takiego badania i specjalistycznego sprzętu niezbędnego do jego wykonania i zmierzenia tego markera chemicznego.
Wizyty u specjalisty można zazwyczaj uniknąć, ponieważ większość lekarzy pierwszego kontaktu jest w stanie zdiagnozować astmę. Jednak wizyta u specjalisty może być konieczna, jeżeli pacjent potrzebuje specjalnych testów lub przeszedł w przeszłości zagrażający życiu atak tej choroby. Ponadto, specjalista może być użyteczny, jeżeli potrzebujesz więcej niż jednego rodzaju leku lub jego większej dawki w celu kontrolowania astmy, jeżeli masz generalnie z tym trudności, lub gdy będziesz poddany terapii antyalergicznej.
Żródło: http://www.medicalnewstoday.com/info/asthma/diagnosing-asthma.php