Na fali zapowiedzi, że od 2017 roku Ministerstwo Zdrowia planuje objąć wszystkie obowiązkowym szczepieniem przeciwko pneumokokom pojawiło się pytanie, czy dorosłe osoby, które chorują na choroby alergiczne i/lub astmę powinny się poddać takiemu szczepieniu. W zeszłym roku popieraliśmy kampanię „Internet nie leczy”, której założeniem jest, że wiedzę na temat medycyny i leczenia należy czerpać u źródła czyli u lekarza a nie czytać publikacje w internecie. Ze względu na to, że wspieramy ten trend, odsyłamy wszystkich czytelników do swojego lekarza prowadzącego, żeby wspólnie podjąć decyzję, czy szczepienie przeciwko pneumokokom jest potrzebne.
Osobiście zatem, po przeczytaniu wszystkich szeroko dostępnych materiałów na temat szczepień przeciwko pneumokokom poszłam do mojego internisty i do lekarza alergologa, zadając mu właśnie pytanie o szczepienie przeciwko tymże pneumokokom. Po przeanalizowaniu kilku ostatnich lat mojej karty zdrowia obaj lekarz zgodnie stwierdzili, że na razie nie ma takiej potrzeby. Jest to związane z dwoma kwestiami, po pierwsze pracuję w domu i moja styczność z ludźmi w stosunku do przeciętnej osoby, która wychodzi z domu do pracy jest mniejsza, a po drugie niezwykle rzadko zapadam na infekcje górnych dróg oddechowych (zarówno wirusowe jak i bakteryjne) bo ostatni raz chorowałam kilka lat temu. W związku z tym, mimo że jestem w grupie ryzyka (mam astmę i jestem alergikiem) w moim przypadku ze szczepieniem na pneumokoki można się jeszcze wstrzymać. Nie jest jednak wykluczone, że lekarz internista, czy też alergolog poleci mi zaszczepienie się jako osobie dorosłej przeciwko właśnie pneumokokom kiedy sytuacja się zmieni. Można powiedzieć, że decyzja wspólnie podjęta z lekarzami, jest właśnie indywidualnym podejściem do pacjenta. Zaszczepię się przeciwko pneumokokom jako osoba dorosła, jeżeli tylko moi lekarze uznają, że także w moim przypadku należy to zrobić.
Zakażenia układu oddechowego, a szczególnie zakażenia wirusem grypy i zakażenia pneumokokowe mogą być związane przyczynowo z zaostrzeniami astmy, która jest jedną z najczęstszych przewlekłych chorób na całym świecie. Wielu chorych jednak nadal nie otrzymuje szczepień ochronnych. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest brak wystarczającej wiedzy i niepewność chorych dotycząca bezpieczeństwa stosowania szczepionek w tej grupie chorych. Badania naukowe wskazują jednak, że szczepionki przeciwko chorobom infekcyjnym nie są istotnie związane z ryzykiem rozwoju chorób alergicznych i astmy, pełnia natomiast ważną rolę w procesie dojrzewania układu odpornościowego i rozwoju immunologicznych mechanizmów regulacyjnych. Szczepienia poprzez wpływ na elementy zapalenia alergicznego w drogach oddechowych mogą zmniejszać liczbę i czas trwania zaostrzeń astmy. Badania wskazują zatem na to, że szczepienia ochronne u chorych na astmę, specjalnej grupy osób zwiększonego ryzyka wystąpienia chorób infekcyjnych, powinny stanowić ważny element programu profilaktyki zdrowotnej.
Należy zatem z cała stanowczością podkreślić, że nie ma aktualnych wytycznych i opracowań naukowych, które dyskwalifikują pacjentów z chorobą alergiczną i/lub astmą czy też poddawanych immunoterapii alergenowej z programu obowiązkowych i dobrowolnych szczepień ochronnych, a przeciwwskazania do szczepień są tożsame z obowiązującymi dla populacji ludzi zdrowych. Jeżeli zatem istnieją przyczyny dla których nie możemy się szczepić, to lekarz nam o tym powie.
Jest oczywiste, że nasz lekarz prowadzący zachować powinien zwiększoną uwagę i ostrożność zarówno przy kwalifikacji do szczepień chorych na astmę (dokładna ocena stanu zdrowia, ewentualnie ocena drożności oskrzeli), jak i przy ocenie ewentualnych zdarzeń niepożądanych po podaniu szczepionki, gdyż u w tej grupie chorych potencjalnie częściej mogą wystąpić reakcje alergiczne na składniki wszystkich dostępnych szczepionek ochronnych. Nie należy jednak na tej podstawie od razu rezygnować z programu szczepień ochronnych. Wskazania do szczepień grupy chorych na astmę dotyczą głównie profilaktyki chorób istotnie wpływających na funkcjonowanie układu oddechowego: grypy, zakażeń Streptococcus pneumoniae oraz krztuśćca.
Rutynowe szczepienia dorosłych zaleca się celem zapobiegania chorobom zakaźnym, redukcji transmisji zakażeń oraz zmniejszeniu zaostrzeń innych, współistniejących chorób przewlekłych, w tym także astmy. Większość przeciwwskazań do zastosowania szczepionek ochronnych u chorych na astmę, takich jak ostra choroba infekcyjna czy stosowanie glikokortykosteroidów, ma charakter czasowy (przeciwwskazania względne), a szczepienia mogą być bezpiecznie przeprowadzone w okresie późniejszym po ustąpieniu tych przeciwwskazań i uzyskaniu kontroli choroby.
Zastanówmy się zatem w rozmowie ze swoim lekarzem, czy i kiedy zaszczepić się przeciwko pneumokokom. Takie działania warto zaplanować, żeby wybrać jak najbardziej dla chorego korzystny okres roku. Nie dajmy się zwieść osobom, które w różny sposób sieją strach, przed medycyną konwencjonalną, która poprzez szczepienia ochronne może w sposób istotny wpłynąć na poprawę naszego komfortu życia (brak zaostrzeń astmy, kontrolowanie choroby). Idźmy do lekarza i podejmijmy z nim w tej sprawie decyzję na podstawie naszego stanu zdrowia, a nie wymyślonych na potrzeby siania zamętu publikacji w mediach.
Wszystkiego dobrego nieustannie dla Was!
Justyna Mroczek-Żal
Prezes Fundacji